Czy wiecie, że…
Czy wiecie, że Nikon w swojej ofercie miał lub ma aż 11 różnych obiektywów typu „rybie oko”? Żaden inny producent sprzętu fotograficznego nigdy nie oferował choćby zbliżonej liczby tak ciekawych obiektywów. Przyjrzyjmy się wspólnie tym ciekawym konstrukcjom.

Obiektywy „rybie oko”, przez Nikona zawsze oznaczane jako „Fisheye-Nikkor” stanowią ciekawy rodzaj obiektywów superszerokokąnych, w których celowo nie usunięto dystorsji beczułkowatej. Dzięki temu możliwe było zbudowanie układu optycznego o kącie widzenia od 170° (np. Fisheye-Nikkor 16mm f/3,5) aż do ekstremalnego 220° (Fisheye-Nikkor 6mm f/2,8). To właśnie duże pole widzenia w połączeniu z silną dystorsją beczułkowatą decyduje o niepowtarzalnym charakterze „powyginanych zdjęć” z rybiego oka.

Pierwszym „rybim okiem” był Fisheye-Nikkor 16,1mm f/8 zbudowany specjalnie dla potrzeb meteo. Obiektyw wbudowany był na stałe w specjalny aparat i służył do dokumentowania zmian zachmurzenia. Pierwszym rybim okiem z mocowaniem do Nikona F był Fisheye-Nikkor 8mm f/8. Obiektyw trafił do handlu w roku 1962 (czyli już 3 lata po debiucie modelu F!) i dzięki swojemu polu widzenia wynoszącemu 180° – jak przystało na Nippon Kogaku – był wówczas pierwszym tego typu obiektywem świata.




Innym bardzo ciekawym obiektywem był Fisheye-Nikkor 10mm f/5,6 OP. Umieszczone w jego nazwie litery OP są skrótem od Ortoskopic Projection i oznaczają, że zdjęcia wykonane tym obiektywem szczególnie nadają się do celów pomiarowych. Obiektyw ten, jako pierwszy fotograficzny obiektyw świata, wyposażony został w soczewkę asferyczną!

Żeby było jeszcze ciekawiej, w obiektyw wbudowano 6 filtrów. I wszystko to działo się już w roku 1968!
Od roku 1969 osiągalny był Fisheye-Nikkor 6mm f/5,6 – pierwszy obiektyw świata dosłownie widzący za siebie: jego pole widzenie to aż 220°. Należy tu wspomnieć, że wszystkie powyżej wymienione obiektywy posiadały ostrość na stałe ustawioną na nieskończoność i wymagały, by w lustrzance (Nikonie F lub Nikkormacie) fotografować z podniesionym lustrem. Bez jego podniesienia nie było nawet możliwe założenie obiektywu do aparatu. Do kadrowania zawsze służył specjalny zewnętrzny wizjer.

W roku 1970 pojawiła się wreszcie pierwsza konstrukcja pozwalająca kadrować przez wizjer – był to Fisheye-Nikkor 8mm f/2,8. Obiektyw duży, ciężki i drogi, ale dający niesamowitą radość z jego używania. Po raz pierwszy umożliwiono również ustawianie ostrości. Znacznie większym, cięższym, droższym i ciekawszym „młodszym bratem” tego obiektywu był budowany od roku 1972 Fisheye-Nikkor 6mm f/2,8. Obiektyw ten oferował kąt widzenia 220° oraz możliwość kadrowania na matówce. Okupiono to dużą masą: ponad 5 kg oraz rozmiarami – przednia soczewka ma średnicę ponad 30 cm!




Opisane powyżej konstrukcje dawały obraz okrągły – stąd anglojęzyczne określenie „circular fisheye”. Znacznie mniejsze, lżejsze i tańsze są „full frame fisheye” – obiektywy dające obraz w całym kadrze, a kątem widzenia mierzonym po przekątnej. Pierwszym takim obiektywem Nikona był zbudowany w roku 1972 Fisheye-Nikkor 16mm f/3,5. Obiektyw był mały, lekki, stosunkowo tani i posiadał wbudowane 4 filtry. Kąt widzenia – „tylko” 170°. Nieco „jaśniejszy” i szerszy, za to bez wbudowanych filtrów był Fisheye-Nikkor 16mm f/2,8, oferowany również z automatycznym ustawianiem ostrości. Ostatnim z rodziny „rybich Nikkorów” jest budowany specjalnie z myślą o lustrzankach cyfrowych formatu DX AF-Fisheye-Nikkor 10,5mm f/2,8G ED. Znaczne skrócenie ogniskowej z 16mm do 10,5mm jest konsekwencją mniejszego kadru w formacie DX.


Marcin Górko - Biuletyn Informacyjny Nikon XII 2007